Τρόποι έκδοσης διαζυγίου

Όπως οι περισσότεροι θα γνωρίζετε, δύο είναι οι τρόποι έκδοσης διαζυγίου κατά το ελληνικό δίκαιο : α. το συναινετικό διαζύγιο και β. το διαζύγιο κατ’ αντιδικία. Παρακάτω αναφέρονται οι προϋποθέσεις και οι διαδικασίες του κάθε τρόπου έκδοσης διαζυγίου, προκειμένου να αποφασίσετε ποιο συμφέρει στην περίπτωση σας.

Α. Συναινετικό Διαζύγιο:

Ο νόμος ορίζει ότι όταν υπάρχει κοινή συμφωνία των συζύγων για διαζύγιο μπορούν να το ζητήσουν με κοινή αίτησή τους που δικάζεται κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίαs. Βασικές προϋποθέσεις για την έκδοση συναινετικού διαζυγίου είναι :

η κοινή συναίνεση των δυο συζύγων προς λύση του γάμου τους,
ο γάμος να έχει διαρκέσει τουλάχιστον ένα έτος πριν την κατάθεση της κοινής αιτήσεως,
η συμφωνία των συζύγων να δηλωθεί ενώπιον του Δικαστηρίου,
σε περίπτωση που έχουν αποκτηθεί τέκνα από τον γάμο και αυτά είναι ανήλικα, απαιτείται να προσκομίζεται συμφωνητικό των συζύγων περί ρύθμισης επιμέλειας και επικοινωνίας με τα τέκνα.,
η δήλωση συμφωνίας των συζύγων πρέπει να γίνει σε δύο συνεδριάσεις που απέχουν μεταξύ τους χρονικά τουλάχιστον έξι μήνες.
Η αίτηση εκδικάζεται ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου, στην περιφέρεια του οποίου βρίσκεται ο τόπος της τελευταίας κοινής διαμονής των συζύγων ή στην περιφέρεια του Δικαστηρίου του οποίου έχει την κατοικία ένας εκ των δυο συζύγων κατά την διαδικασία της εκουσίας δικαιοδοσίας. Με την κατάθεση της αίτησης διαζυγίου, εντός της ίδιας ημέρας λαμβάνει χώρα και η πρώτη δήλωση των συζύγων περί συναινετικής λύσεως του γάμου τους (α’ συζήτηση), οπότε ο δικαστής ορίζει τον χρόνο που θα λάβει χώρα η δεύτερη δήλωση των συζύγων (β’ συζήτηση), η οποία ορίζεται σε διάστημα τουλάχιστον έξι μηνών (που δεν ξεπερνούν όμως τους επτά μήνες) από την πρώτη. Μετά και τη δεύτερη αυτή δήλωση των συζύγων, το Δικαστήριο εξετάζει αν πληρούνται οι προϋποθέσεις του νόμου για την έκδοση συναινετικού διαζυγίου και εκδίδει σε σύντομο χρονικό διάστημα την απόφαση διαζυγίου.

Για τις δύο αυτές συζητήσεις ενώπιον του Δικαστηρίου είναι απαραίτητη η παράσταση δικηγόρου ενώ δεν απαιτείται η παρουσία των αιτούντων αφού αυτή δύναται να αντικατασταθεί με ειδικό πληρεξούσιο από Συμβολαιογράφο. Τα έξοδα για την κατάθεση και την έκδοση συναινετικού διαζυγίου, κυμαίνονται περίπου στα 1.000-1.500 €, ανάλογα με τη βαρύτητα της κάθε υπόθεσης, το μέγεθος ή τη δυσκολία διευθέτησης των κοινών αποκτημάτων των συζύγων και τον αριθμό των ανηλίκων τέκνων των οποίων και πρέπει να ρυθμιστούν οι σχέσεις με τους γονείς. Σημειωτέον, ότι αν οι σύζυγοι επιθυμούν να παρασταθούν ο καθένας με το δικό του δικηγόρο, τα ως άνω έξοδα δεν επιμερίζονται αλλά διπλασιάζονται, αφού θα πρέπει να καταβληθούν παραστάσεις για δύο δικηγόρους.

Β. Διαζύγιο κατ’ αντιδικία:

Εφόσον οι σύζυγοι δεν συμφωνούν είτε στη λύση του γάμου τους είτε στην συναινετική ρύθμιση της κοινής τους περιουσίας και τον καθορισμό των σχέσεων τους με τα τέκνα τους, δεν έχουν άλλη επιλογή απ’ το να ακολουθήσουν τη διαδικασία της αντιδικίας ενώπιον των δικαστηρίων, να ζητήσουν δηλαδή από τον Δικαστή να ρυθμίσει τις μεταξύ τους σχέσεις και τις σχέσεις του καθενός απ’ αυτούς με τα τέκνα τους. Η σχετική αγωγή μπορεί να ασκηθεί μόνον εφόσον συντρέχουν ορισμένοι λόγοι διαζυγίου, που περιοριστικά αναφέρονται στον νόμο. Οι λόγοι αυτοί είναι οι εξής :

1. Ισχυρός κλονισμός

Σύμφωνα με το άρθρο 1439 Α.Κ. καθένας από τους συζύγους μπορεί να ζητήσει το διαζύγιο, όταν οι μεταξύ τους σχέσεις έχουν κλονισθεί τόσο ισχυρά, από λόγο που αφορά το πρόσωπο του εναγομένου ή και των δύο συζύγων, ώστε βάσιμα η εξακολούθηση της έγγαμης σχέσης να είναι αφόρητη για τον ενάγοντα.

Κλονιστικό λόγο μπορεί να αποτελέσει οποιοδήποτε γεγονός ή κατάσταση που είναι δυνατόν να επιφέρει σε συγκεκριμένη περίπτωση τον κλονισμό της συζυγικής σχέσης, ενώ ως τέτοια έχουν κριθεί οι υπαίτιες παραβάσεις της υποχρέωσης για έγγαμη συμβίωση, είτε με την υλική είτε με την ψυχολογική έκφρασή της, η παρεμπόδιση της επαγγελματικής δραστηριότητας του άλλου συζύγου, η παράβαση των κανόνων για την άσκηση της γονικής μέριμνας και από τους δύο γονείς, η άρνηση του συζύγου να καταβάλλει την οφειλόμενη συνεισφορά του για την αντιμετώπιση των οικογενειακών αναγκών κλπ. Ωστόσο, ο νόμος καλύπτει ορισμένα κλονιστικά γεγονότα με την ιδιότητα των τεκμηρίων του κλονισμού της εγγάμου σχέσεως, τα οποία είναι τα εξής :

μοιχεία: σαρκική επαφή εγγάμου προσώπου με τρίτον,
διγαμία: σύναψη νέου γάμου από ήδη έγγαμο πρόσωπο,
επιβουλή της ζωής: επιδίωξη θανάτωσης έστω και εάν εξωτερικεύεται με απόπειρα,
εγκατάλειψη: Παράβαση της έγγαμης υποχρεώσεως για συμβίωσης που χαρακτηρίζεται αφενός από την πρόθεση της οριστικής άρσης της συμβίωσης και αφετέρου από κάποια μονιμότητας,
άσκηση ενδοοικογενειακής βίας εναντίον του άλλου συζύγου, είτε αυτή είναι σωματική, ψυχολογική ή σεξουαλική βία.
2. Ισχυρός κλονισμός λόγω διετούς διάστασης.

Πέραν από την θέσπιση μαχητών τεκμηρίων κλονισμού τα οποία και προαναφέρθηκαν, ο νομοθέτης έχει εισάγει και ένα αμάχητο τεκμήριο κλονισμού της συζυγικής σχέσης, το οποίο είναι η συνεχής διετή διάσταση των συζύγων. Ακόμη λοιπόν και αν ο κλονισμός οφείλεται σε γεγονός που αφορά αποκλειστικά τον ενάγοντα, αυτός έχει δικαίωμα να ζητήσει διαζύγιο, αφού η διετής διάσταση αποτελεί αμάχητο τεκμήριο κλονισμού. Δηλαδή ο νόμος θεωρεί ότι με τη συμπλήρωση δύο χρόνων διακοπής της συμβίωσης, ο γάμος έχει αντικειμενικά κλονιστεί και πρέπει να λυθεί με διαζύγιο.

Η αγωγή διαζυγίου για οποιοδήποτε από τους ανωτέρω λόγους, εισάγεται προς εκδίκαση ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείου στην περιφέρεια του οποίου βρίσκεται ο τόπος της τελευταίας κοινής διαμονής των συζύγων, που σημαίνει ότι ο μέσος χρόνος εκδίκασης της είναι περίπου 2 χρόνια. Επίσης, αν και με την κατάθεση αγωγής διαζυγίου εναντίον του συζύγου για έναν ή περισσότερους από τους ανωτέρω λόγους είναι δυνατή έστω και μετά από αρκετό χρόνο η έκδοση διαζυγίου, δεν τακτοποιούνται ούτε ρυθμίζονται οι λοιπές σχέσεις των συζύγων με τα τέκνα τους, για τη ρύθμιση των οποίων είναι απαραίτητη η κατάθεση χωριστής αγωγής ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου, η οποία θα έχει σαν αίτημα την ανάθεση της επιμέλειας των τέκνων στον έναν σύζυγο, την υποχρέωση του συζύγου να καταβάλει διατροφή, την τυχόν μετοίκηση του ενός συζύγου από την οικογενειακή στέγη, την ρύθμιση της επικοινωνίας των γονέων με τα τέκνα κλπ.

3. Αφάνεια

Η δικαστική απόφαση περί αφάνειας δημιουργεί αμάχητο τεκμήριο θανάτου, ωστόσο, ο γάμος δε λύνεται με την απόφαση αυτή. Απλώς η κήρυξη σε αφάνεια αποτελεί λόγο διαζυγίου στην αγωγή που τυχόν εγείρει ο σύζυγος του αφάντου. Μετά την αμετάκλητη απόφαση του Δικαστηρίου περί λύσεως του γάμου, ο γάμος δεν αναβιώνει σε περίπτωση επανεμφανίσεως του αφάντου.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ : Η κατάθεση πολλαπλών αγωγών για επιμέρους ρύθμιση των ανωτέρω θεμάτων (Αγωγή Διαζυγίου, Αγωγή Διατροφής, Ασφαλιστικά Μέτρα για προσωρινή ρύθμιση της κατάστασης, πιθανόν αντίθετη Αγωγή Ρύθμισης Επικοινωνίας του άλλου συζύγου, Αγωγή συμμετοχής στα αποκτήματα κλπ) σαφώς και απαιτεί μεγάλες δαπάνες (δυσθεώρητα μεγάλων σε σχέση με αυτές που απαιτούνται για την έκδοση συναινετικού διαζυγίου) για τα δύο αντίπαλα μέρη, αλλά κυρίως φθείρει σωματικά και ψυχολογικά τόσο τους συζύγους όσο και τα τέκνα, οι οποίοι μπαίνουν σε μία αέναη αντιπαράθεση μεταξύ τους. Καλό θα ήταν λοιπόν, πριν καταφύγετε στη λύση της έκδοσης διαζυγίου κατ’ αντιδικία, να εξαντλήσετε όλες τις πιθανότητες για επίτευξη συμφωνίας με τον/την σύζυγό σας, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει να υποχωρήσετε αρκετά σε κάποιες απαιτήσεις σας, γιατί ακόμη κι έτσι, σίγουρα θα είστε πιο κερδισμένοι απ’ ότι αν εμπλακείτε και εμπλέξετε και τα παιδιά σας σε δικαστική διαμάχη.